Het lijkt een beetje off-topic voor deze site, maar een echte digitale muzikant wil niet alleen z’n muziek laten horen, nee het moet er ook flitsend uitzien met een gave lichtshow. Ik heb/had hier totaal nog geen ervaring mee, maar ik ga mijn ervaringen delen met jullie op deze plek.
Mijn einddoel is om in forScore op een bepaalde positie in een liedje/muziekstuk op een knop te kunnen drukken waarbij het hele podium van verlichting wijzigt. Niet meer afhankelijk van aparte lichtmensen en je kunt thuis alles in programmeren. Zover ben ik echter nog lang niet. Het concert is gelukkig ook pas over 6 maanden.
Mijn eerste ervaringen met DMX
De wereld van DMX en lichtsturing lijkt de normaalste zaak van de wereld. Bij iedere lamp die je ziet op internet staat wel of het geschikt is voor DMX.
Aanvankelijk wilde ik zelf eerst gaan knutselen met LED-strips en LED-controllers, maar aangezien ik totaal geen ervaring heb, heb ik toch gekozen om wat goedkope spulletjes te kopen die zeker werken.
Wat heb je nodig?
Je kunt met een soort mengpaneel voor verlichting gaan werken, maar daar heb je veel minder mogelijkheden in dan met software op je pc/mac. En de software is veelal gratis. Dus ik heb voor de goedkoopste set-up van circa € 125,- gekozen:
- een USB tot DMX controller van 45,-
- Een DMX kabel van 8,-
- Een LED-bar van 69,-
- Software 0,-
USB naar DMX controller
Je kunt standaard geen DMX-kabel in je computer pluggen, dus daar heb je een zogenaamde controller voor nodig.
Let op! Dit zijn feitelijk zeer domme dingen. Ze doen weinig speciaals en hoeven daarom ook helemaal niet duur te zijn. Echter, je ziet ze ook van € 200,-. De truc is dat je er dan software bij krijgt die alleen samen met die dure controller werkt.
Wil je optimaal gebruik maken van DMX, dan wil je maximaal alle 512 kanalen gaan besturen. Ik heb uiteindelijk gekozen voor de Enttec USB Assembled Widget:
[av_one_half first av_uid=’av-3s87eb’]
Enttec USB assembled Widget voor € 49,-
[/av_one_half]
[av_one_half av_uid=’av-ja3d83′]
Dezelfde maar dan met een behuizing en € 99,-
[/av_one_half]
Ik geef eerlijk toe. Het ziet er niet uit. Maar om 50,- bij te betalen voor een behuizing eromheen vond ik in dit stadium van mijn experiment niet nodig.
Waarom Enttec? Deze maakt namelijk gebruik van Open DMX en zit je dus niet vast aan bepaalde software.
De Sunlite Sushi (35,- bij Thomann of 35,- bij Bax Shop) is nog goedkoper. Nadeel is dat je slechts 128 kanalen kunt gebruiken en dat je aan de Sushi software vast zit. Deze software met de naam Sunlite ziet er overigens wel prima uit, maar ik wilde nergens aan vastzitten.
DMX Kabel plus verloopstekker
Ik wilde ook niet met het probleem zitten dat ik een te korte kabel zou hebben, dus heb direct maar voor een 10 meter DMX-kabel gekozen.
Let er ook op dat de Enttec 5 gaatjes heeft waar standaard DMX er 3 heeft. Dus je moet ook direct even voor 3,- een verloopstekkertje meebestellen.
Linkjes:
- DMX kabels [bestel bij bax-shop] [bestel bij thomann]
- Verloopstekker [bestel bij bax-shop]
LED bar
Ik vond bij Thomann een mooie LED-bar die in de aanbieding was voor 69,- .
De keuze op deze LED-bar was gebaseerd op een aantal dingen:
- Ik wilde kunnen spelen met kleuren
- Ik wilde maximale effecten kunnen creëren
- Ik wilde niet teveel geld uitgeven
24 kanalen voor maximale effecten
Spelen met kleuren kan dankzij de RGB-ledjes en het 24-kanaals sturing van deze LED-bar. De LED-bar kun je namelijk in 8 groepen verdelen en iedere groep kun je weer met Rood Groen Blauw aansturen. Vandaar dus ook de 3×8=24 kanalen.
Zou je een LED-bar hebben die maar uit 1 kleur bestaat maar uit 8 groepen, dan zou je 8 kanalen nodig hebben. Of als je een LED-bar hebt die wel uit 3 kleuren bestaat maar uit 1 groep, dan heb je dus maar 3 kanalen nodig.
Een LED-par (een spotje met LED-lampen) had dus ook gekund maar dan kun je niet zo’n leuk ‘knight rider’ effectje maken. Dus daardoor vond ik het minder geschikt om mee te experimenteren.
Linkjes
- LED-parren [bestel bij bax-shop] [bestel bij Thomann]
- LED-barren [bestel bij bax-shop] [bestel bij Thomann]
Spulletjes zijn binnen en nu?
Binnen een paar dagen waren m’n spulletjes netjes in huis. Maar nu? Het aansluiten gaat simpel: usb controller in de computer, dmx-kabel in de led-bar en in de controller. Klaar. Nu nog aansturen, dus op zoek naar Software.
Software kiezen
Een ding die mij snel duidelijk werd; wat een lelijke software bestaat hiervoor zeg! Er worden de vetste lichtshows gegeven met de lelijkste software. Gebruiksvriendelijkheid is vaak ver te zoeken. Het lijkt allemaal werk van hobby’isten.
Op de site van Enttec waar mijn DMX controller dus van is, stond een lijstje met compatible software. Ik heb ze een voor een bekeken en uiteindelijk is mijn keuze gevallen op Lightkey voor de Mac. Waarom? Deze zag er tenminste goed uit, heeft een fatsoenlijke handleiding en website en het is gratis*.
*Gratis voor maximaal 24 kanalen. Beetje jammer, want dan is de software met mijn LED-bar al vol. Maar om te beginnen wilde ik het zo eenvoudig mogelijk hebben.
Bekijk bij Bax-shop andere controllers waar je software bij krijgt
Software en DMX instellen
De USB naar DMX connector werd door zowel mijn Windows als Mac automatisch herkend. Daarna alleen nog eventjes selecteren in de software. Easy!
DMX Universe
Dan komt er wat terminologie bij kijken. Bij DMX kun je dus 512 kanalen aansturen per ‘universe’. Wat is een ‘dmx universe’? Eigenlijk een subgroep. Als je meer dan 512 kanalen nodig hebt, dan moet je er een extra DMX-controller bij zetten en dan kun je er weer 512 aansturen maar dan in een andere ‘universe’.
DMX Kanalen instellen
Op welk kanaal zit nu welke lamp? Dat moet je je software (en je lamp) dus even vertellen. Achterop mijn led-bar druk ik op “Setup” en vervolgens kan ik met een pijltje omhoog en omlaag aangeven naar welk van de 512 kanalen de LED-bar moet luisteren. Aangezien ik nog maar 1 DMX-lamp heb, stel ik deze in op kanaal 1.
Mijn software moet dan weten dat mijn Stairville LED-bar 240RGB vanaf kanaal 1 (t/m 24 want hij had 24 kanalen weet je nog?) zit te luisteren.
Fixtures instellen
In DMX software heeft men het niet over ‘lampen’ maar over Fixtures. Mijn LED-bar is dus een ‘fixture’. Het heeft weinig nut als ik in mijn software een ‘draaibeweging’ naar mijn LED-bar ga sturen want dat ondersteunt hij helemaal niet. Om de software te laten weten welke mogelijkheden mijn LED-bar heeft moet je in de software een ‘fixture profile’ aanmaken. De software moet weten dat kanaal 1 is voor de rode rgb’s in groepje 1. Kanaal 2 is voor de blauwe rgb’s in groepje 2. Etcetera. Dit kun je vinden in de handleiding van je LED-bar.
Op zich is dat niet heel moeilijk, maar bij 28 kanalen toch wel wat werk. Gelukkig kent Lightkey mijn LED-bar al en hoef ik hem alleen maar te selecteren.
Klaar!
Nu kan het spelen beginnen!
Via een handig stappenplan doorloop je met de software van Lightkey de noodzakelijke stappen. Wat leuk is is dat je een podium-opstelling kunt ontwerpen door enkele ‘truss’ te slepen en daar je lampen in te hangen.
Zodra je je fixtures hebt gedefinieerd kun je aangeven:
- welke kleur
- welke groep (of de hele bar)
- hoe sterk de lamp moet branden
Je kunt ‘presets’ maken voor bepaalde kleuren. Laten we zeggen eentje voor “Rood” en eentje voor “Blauw”.
En van verschillende ‘presets’ kun je weer een ‘sequence’ maken. Als ik mijn LED-bar dus “rood/blauw” wil laten knipperen dan maak ik een sequence bestaande uit de presets rood en blauw. Vervolgens kun je dan weer aangeven hoe snel dit moet gaan en hoe vaak het herhaald moet worden.
Wordt vervolgd!
