Wegens het immer groeiende succes van Jamulus werd het tijd voor een goede Nederlandse Handleiding. Het is namelijk best een technisch programma en voor een leek kan het daarom best afschrikken. Maar dat is nergens voor nodig. Als je de handleiding volgt, neem ik je mee.
Wat is Jamulus?
Jamulus is een gratis programma bedoelt om muziek te kunnen maken met je vrienden, orkest, band of koor over de hele wereld. Je kunt zelfs nieuwe vrienden ontdekken om mee samen te spelen. Grote nadeel van programma’s als Zoom, Team, Meet is de vertraging (in het Engels is dat ‘latency’) in het versturen van geluid. Jamulus is gemaakt om zonder vertraging kwalitatief geluid over het internet te sturen zodat je daar bij het samenspelen geen last van hebt. Je kunt je eigen (repetitie)ruimte opzetten (=private server) of je maakt verbinding met een bestaande (repetitie)ruimte (= een bestaande jamulus server of die van een vriend).
Hoe werkt Jamulus?
Alle muziek wordt vanaf verschillende computers (bijvoorbeeld van alle koorleden) naar een server (bijvoorbeeld van de dirigent) gestuurd. Hier wordt alles gemixt en wordt de mix teruggestuurd naar de individuele computers. Voor jouw koor/orkest/band zal je een prive-server aanmaken en gebruiken, maar er zijn ook openbare servers waar muzikanten bij elkaar komen om te ‘jammen’. Daar komt ook de naam vandaan.
Hieronder een schematische afbeelding. Schrik niet! Lees gewoon verder!
Wat heb ik nodig voor Jamulus?
In principe werkt zingen via Jamulus al met een simpele gaming headset (een koptelefoon + microfoon in een) die je middels USB op je computer of laptop aansluit. Wil je betere kwaliteit, dan neem je een Audio Interface , een aparte microfoon en een aparte koptelefoon.
Muzikanten ontkomen bijna niet aan een Audio Interface omdat het geluid van het instrument ergens anders vandaan komt dan waar bij een headset de microfoon zit. Je gitaar of je instrumentmicrofoon sluit je aan op de Audio Interface.
Audio Interface
Een audio interface maakt het net wat prettiger. Een audio-interface is simpel gezegd een heel klein mengpaneeltje dat je aansluit op je computer (via USB) en waar je weer microfoons, versterkers, etcetera in kunt pluggen. Grote voordeel is dat het rekenwerk in dit apparaat wordt gedaan en dus niet door je computer wat de snelheid ten goede komt.
Hoe meer aansluitingen, hoe duurder de audio-interface. Voor max 50 euro heb je al een Behringen U-Phoria UMC22. Bekijk hier alle audio-interfaces op voorraad bij Bax-Shop, dan heb je ze morgen in huis. [bestel bij Bax-Shop]
Koptelefoon
Om ‘rondzingen’ te voorkomen is het het beste als je een koptelefoon in doet. Dat kan al een simpele koptelefoon zijn die bij je telefoon zat, maar een draadloze bluetooth koptelefoon of van die mooie witte AirPods zijn wel ideaal omdat je dan geen last van draadjes hebt. Dat geeft je meer vrijheid.
Het liefste een netwerkkabel
WiFi is nooit zo stabiel als een kabel. Dus trek het liefst even een kabel vanaf de router (dat apparaatje waar het internetsignaal je huis binnenkomt) naar je laptop of computer. Voor ongeveer 10 euro heb je zo’n kabel en je ruimt hem na je repetitie zo weer op. Let op! Technisch gezien heet zo’n kabel een CAT5e of CAT6 kabel. [bestel bij bol.com]
Laagdrempelig beginnen
Met een headset van je telefoon die je in je computer/laptop kunt pluggen zou je al laagdrempelig kunnen beginnen. Je kunt altijd nog een betere microfoon, koptelefoon of audio interface aanschaffen. Laten we eerst Jamulus maar eens gaan installeren:
Jamulus installeren begint hier
Een heel uitgebreide tutorial vind je hier, maar die is in het Engels. Lees dus gewoon lekker verder.
Aansluiten
Jamulus legt zelf uit op haar website dat je het volgende nodig hebt:
- een computer met Windows 10, MacOS of Linux
- Een bedraadde internetverbinding
- Bedraadde koptelefoon en zeker geen speakers om echo’s te voorkomen
Sluit al deze apparatuur aan alvorens je gaat starten met Jamulus.
Jamulus Installeren
Ga naar de officiele website van Jamulus: Jamulus.io daar vind je de downloadlink. Je download daar het bestand van circa 65 mb en installeert het zoals je bij ieder ander programma doet. Geen lastige vragen bij installatie en ook geen moeilijke keuzes. Voor iedereen te doen.
ASIO foutmelding?
Veel mensen zullen – net als ik – direct na installatie de volgende melding krijgen: “No usable ASIO audio device (driver) found.”
Klik hier op YES
Om die supersnelle audioverbinding te krijgen wordt de zogenaamde ASIO techniek gebruikt. Als je zo’n externe audio interface hebt dan is er vaak bij dat apparaat een speciale ASIO driver meegeleverd. (Een driver is een stukje software waarmee Windows met dat apparaat kan communiceren).
ASIO installeren voor Windows computers
Mensen zonder Audio Interface kunnen de ASIO4ALL drivers downloaden. De naam zegt het al: ‘ASIO for all’, ‘ASIO voor iedereen’. Je kunt de ASIO4all drivers hier downloaden. Het betreft een download van nog geen 1 MB en ook deze installatie heeft geen verrassingen of moeilijke keuzes. Gewoon 4x op Volgende klikken.
Daarna start je Jamulus weer op
Ontwikkelaar kan niet worden geverifieerd op Mac computers
Op Mac computers krijg je hoogstwaarschijnlijk deze foutmelding als je probeert de app te openen. Het lijkt of het niet veilig is, maar als je Jamulus hebt gedownload vanaf de officiele website is er echt niets aan de hand. Het kost alleen veel geld om een programma bij Apple te verifieren en dat geld heeft Jamulus als ‘open source software’ niet.
Wat moet je doen als je deze melding krijgt?
- Klik op ‘Annuleer’
- Ga via de Finder naar de applicatie-map
- Zoek Jamulus op
- Rechtermuisknop op Jamulus en klik op de bovenste optie “open” zoals in het screenshot hieronder te zien is. De daaropvolgende melding is dan iets anders en kun je op ‘open’ klikken en het werkt.
Vanaf dan werkt Jamulus zonder problemen
Firewallwaarschuwing?
Krijg je net als ik ook een waarschuwing van je firewall? In mijn geval was zowel “Norton” als “Windows Defender” het niet eens dat Jamulus verbinding maakt met het internet. Uiteraard mag je dit gewoon toestaan.
Omdat ik zeker weet dat ik Jamulus van de officiele website heb gedownload en mijn computer virusvrij is geef ik uiteraard toestemming. Als Jamulus geen verbinding met internet kan maken, dan werkt het hele programma niet.
Verbinding maken
Heb je Jamulus opgestart? Dan zie je ongeveer dit scherm:
Alvorens we in alle details gaan springen zou je even op “Verbinden” kunnen drukken om te zien of Jamulus kan verbinden met het Internet. Als het goed is wordt er dan een lijst met alle beschikbare ‘servers’ geopend. Dit zou je kunnen zien als alle ‘repetitieruimtes’. Heb je van je orkest/koor/band een bepaald serveradres gekregen, dan vul je dat rechtsonderin in:
Voordat je gaat zingen of muziek maken is het handig om eerst in een leeg repetitielokaal (=lege server) je geluidsinstellingen te testen. Een lege server is een server zonder muzikanten. In het bovenstaande screenshot bijvoorbeeld een vand e servers waar je ziet staan 0/10.
Op het moment dat je verbind op een Mac moet je nog wel even toestaan dat je microfoon gebruikt mag worden:
Jamulus Instellingen
Vertel wie je bent
Wel zo handig voor je mede-muzikanten als je aangeeft hoe je heet en welk instrument je speelt. Via “Bekijken > Mijn Profiel” kun je deze gegevens invullen:
Geluidsinstellingen wijzigen?
Wil je wat instellingen checken? Wellicht toch nog een audio interface gekocht en moet je dus een andere ASIO-driver kiezen. Klik dan op “Instellingen”:
Vrienden uitnodigen voor Jamulus in een publieke server
Spreek met vrienden/koorleden/muzikanten af in Jamulus in dezelfde server. Kies een server met een ping-time van onder de 20 ms. Deze zijn in het groen weergegeven.
Tip: Zet je vrienden op ‘solo’, als er dan een onbekende binnenkomt dan verstoort deze jullie ‘feestje’ niet want die is dan automatisch gedempt.
Vrienden uitnodigen in een eigen server?
ok ok ok, je wilt met je koor/band/orkest een eigen repetitieruimte hebben natuurlijk. Dat kan! Maar vereist wel wat meer werk. Degene die de server aanmaakt moet zich bezig gaan houden met ‘port forwarding’ op z’n ‘router’. Nu haken er vast een aantal mensen af in deze handleiding.
Dit onderdeel kun je overslaan als je niet zelf voor je band/orkest/koor het middelpunt wilt zijn. In veel gevallen krijg je van de bandleider, koordirigent of technische man een adres van een private server. Ga naar het volgende hoofdstuk ‘verbinding maken met iemands private server’
Tip: Vraag iemand anders van je koor/band/orkest om een server aan te maken! :-)
Netwerkinstellingen
IP-adressen en hoe je ze kunt vinden
Jouw computer heeft simpel gezegd twee ip-adressen:
- Publiek ip-adres: zoals je bekend bent op het internet; laten we zeggen je straatnaam + huisnummer
- Intern ip-adres: dit zou je kunnen zien als dat er op elk apparaat in je huis een stickertje is geplakt met een uniek nummer erop.
Pak een pen en papier en schrijf je publieke en interne ip-adres op.
Publiek ip-adres:
ga naar Google en zoek op “What’s my ip address?”. Google geeft je het antwoord. Echt waar! Schrijf dit op je blaadje.
Intern ip-adres:
Je moet hier het ip-adres van de computer hebben waarop je Jamulus geinstalleerd hebt. In Windows ga je naar “netwerkstatus”, kies bij je netwerkadapter voor “eigenschappen”, scroll naar beneden en dan zie je bij “eigenschappen” IPv4 adres.
IPv4-adres: xx.xx.xxx.xx
Waarschijnlijk staat er in plaats van die kruisjes bij jou iets als 192.168.0.123. Schrijf ook dat op je blaadje.
Port forwarding?
Dit is het punt dat de meeste mensen afhaken. Niet doen! Je bent er bijna!
Een “private server” draaien
Op Windows
Voorbereiding:
- Als je op je bureaublad een snelkoppeling hebt staan naar Jamulus, dan maak je daar met CTRL-C en CTRL-V een kopie van. (via de rechtermuisknop werkt uiteraard ook)
- Klik met rechts op de kopie en kies voor “eigenschappen”.
- Je belandt op het tabblad “Snelkoppeling”
- Bij “Doel” zie je staan waar Jamulus zich bevind op je harde schijf eindigend op \Jamulus\Jamulus.exe”
- Na \Jamulus\Jamulus.exe” typ je -s -p 22124 -2 “een berichtje”. In totaal wordt het dan \Jamulus\Jamulus.exe” -s -p 22124 -2 “een berichtje”
- Ga dan naar het tabblad “Algemeen”, daar verander je “Jamulus” in “Jamulus Server” zodat je weet dat dit voor het opstarten van je server is
Op Mac
Verbinding maken met je eigen private server
Verbinding maken met iemands ‘private server’
Helemaal klaar? Veel muziekplezier!
Dat viel mee he? Wil je weten hoe je Jamulus nu goed kunt gebruiken? Lees dan even verder:
Geen zin om te lezen?
Sander Visser heeft er een mooi filmpje van gemaakt:
Jamulus Review: Hoe gebruik ik Jamulus?
Jurriaan Grootes heeft hier een goede video van gemaakt. Het is een half uurtje kijken, maar dan weet je echt alles te vinden!
Koordirigent Jurriaan Grootes gebruik Jamulus in combinatie met ZOOM, kijk hier voor een resultaat of hier voor zijn online clinic. +
Jamulus voor iPad?
Helaas! Er is nog geen Jamulus voor iPad beschikbaar. Jamulus is nu alleen beschikbaar voor Windows, Mac OS en Linux.
