Steeds meer muzikanten spelen hun bladmuziek vanaf een iPad of Android Tablet. Het blog Scoring Notes heeft hier onlangs onderzoek naar gedaan wat de verschillen zijn tussen van papier lezen en vanaf scherm lezen. Hoe kun je deze muzikanten vanuit Sibelius/Dorico/Finale nu zo goed mogelijk ondersteunen door er vast rekening mee te houden.
Wat is het grote verschil tussen papier en scherm?
Bezels en marges
Schermen hebben ‘bezels’. Dat is de rand die om het scherm heen zit. Ze worden steeds kleiner, maar ze zijn er nog wel. Dus vaak heb je zo’n zwarte rand om je bladmuziek heen. Voor de weergave zou je dus veel smallere marges kunnen hanteren voor een scherm dan voor papier.
forScore speelt hier handig op in en hanteert vanaf versie 12 (uit sept 2020) een functie die de marges automatisch kleiner maakt.
Bladeren
Een pagina omslaan op een scherm is een stuk sneller dan omslaan op papier. Een tap op het scherm of op een voetpedaal is genoeg. Heb je een iPad Pro dan kun je zelfs met een bepaalde beweging van je gezicht het scherm ombladeren.
Ook halfweg ombladeren behoort in de betere software (zoals forScore) tot de mogelijkheden. Als je dan halverwege een pagina wat maten rust hebt, dan kun je al de eerste regels van de volgende pagina in beeld krijgen. Dit is de digitale versie van twee papieren bladeren naast elkaar. Daar kun je ook prima even op pagina twee vooruitkijken.
Voor het opmaken van je muziek biedt dit dus wat meer mogelijkheden. Alhoewel ik nog steeds zou adviseren om het liefst een ombladermoment te maken na een paar maten rust. Je weet immers niet van tevoren wie wel een voetpedaal heeft en wie niet. Bijvoorbeeld een paukenist of harpist kan hier toch wat problemen bij hebben.
Printen is gratis
Of eigenlijk hoef je niet meer te printen. Dus maak je niet druk over een pagina extra of kleurgebruik.
Je hebt alleen een iPad van rond de 300,- nodig….
Schermformaten
De grootste uitdaging bij het voorbereiden van bladmuziek voor scherm zit in het paginaformaat dat je moet gebruiken.
We zijn gewend om in de notatiesoftware standaard voor A3 of A4 te kiezen. En er wordt meestal gekozen voor ‘portrait’ terwijl de mensen met een ‘normaal formaat iPad’ deze vaak in ‘landscape’ stand gebruiken. Een iPad Pro in landscape stand heeft een resolutie van 2732×2048 pixels. De beste keus is dus om je notatiesoftware zo in te stellen. (Tip: op http://screen-size.info/ kun je de juiste formaten berekenen)
Maar….. niet iedereen gebruikt dezelfde tablet.
Alleen al de iPad is in de volgende schermafmetingen verkocht:
- 7.9 inches: 4.7×6.3
- 9.7 inches: 5.8×7.8
- 10.2 inches: 6.1×8.2
- 10.5 inches: 8.4×6.3
- 10.9 inches: 6.2×9.0
- 11 inches: 6.3×9.0
- 12.9 inches: 7.7×10.3
- A4 papier: 8.3 x 11.7 inch
Overeenkomst is in ieder geval dat zo grofweg allemaal een 4:3 aspect ratio hebben. Dat komt ongeveer overeen met een 9×12 inch papierformaat die veelgebruikt wordt in de muziekwereld (je weet wel, dat formaat dat net niet lekker onder het kopieerapparaat past). Veel muzikanten printen echter thuis op a4.
Voor iPads is dus het veelgebruikte 9×12 inch formaat prima, maar als je orkest meer op Android of Windows tablets werkt dan heb je een grotere uitdaging. Die tablets hebben namelijk vaker een 16:9 verhouding en lijken qua verhouding dus meer op televisies.
De uitdaging
Als je bladmuziek koopt bij een uitgeverij, dan is die bladmuziek ontworpen voor bijvoorbeeld 12×9 inch en geprint op 12×9 inch. Maar zoals je in de paragraaf hiervoor zag geldt dat voor tablets zeker niet. En zal ook voor de toekomst niet in beton gegoten zijn.
Als je een app als forScore gebruikt dan zie je dat deze app er alles aan doet voor een zo goed mogelijke weergave. forScore zoomt automatisch in en snijdt overtollige witranden (lees: grote marges) er voor je af.Ook voor externe schermen en vanaf je macbook (vanaf versie 12 sept 2020).
Apps als Newzik bieden de mogelijkheid om Music XML te openen. Dan kan de app zelf de meest perfecte weergave creeeren omdat de weergave niet in XML is vastgelegd, maar alleen de essentiele noten, notenwaardes, dynamiek, etcetera. Hierbij moet je dan echter vertrouwen op de app en kun je als publisher niet meer totale controle uitoefenen op de weergave.
Conclusie
Wanneer je zeker weet dat je hele orkest op dezelfde iPad Pro zit, dan kun je dit natuurlijk perfect voor deze schermafmeting uitlijnen. Handig van Dorico is bijvoorbeeld dat je je muziekstuk kunt opmaken in meerdere weergaves. Dus je zou daar een ‘print’ en een ‘ipad’ weergave in kunnen maken.
De verschillen zijn klein. Maar mocht je als papierformaat normaalgesproken A4 kiezen. Probeer dan eens 12×9 en vergelijk het verschil!
Probeer wel een ‘staff size’ van 7 mm aan te houden.
credits goes to https://www.scoringnotes.com/opinion/preparing-music-scores-for-screens/
Op zoek naar een nieuwe iPad? Bekijk mooie aanbiedingen…
Tip! forScore werkt op iedere iPad, maar een 12,9 inch iPad komt het dichtst in de buurt van A4-formaat.
De meestverkochte iPad door zijn mooie prijs en waarmee je alles kunt doen in het dagelijks gebruik. Zeker voor forScore gebruik is deze prima. Wil je een grote scherm? Dan moet je helaas naar de iPad Pro of de iPad Air gaan kijken.
Iets minder krachtig dan de iPad Pro, maar wel een stuk lichter en goedkoper en toch met het grootst mogelijke scherm.
Iets minder krachtig dan de iPad Pro, maar wel een stuk lichter en goedkoper.
De ultieme iPad-ervaring met de meest geavanceerde technologie en het grootste scherm. Met de M4 chip voor absolute snelheid.
De ultieme iPad-ervaring met de meest geavanceerde technologie. Met de M4 chip voor absolute snelheid.
De meestverkochte iPad door zijn mooie prijs en waarmee je alles kunt doen in het dagelijks gebruik. Zeker voor forScore gebruik is deze prima. Wil je een grote scherm? Dan moet je helaas naar de iPad Pro of de iPad Air gaan kijken.
Iets minder krachtig dan de iPad Pro, maar wel een stuk lichter en goedkoper en toch met het grootst mogelijke scherm.
Iets minder krachtig dan de iPad Pro, maar wel een stuk lichter en goedkoper.
Hallo mensen ik Steier Harmonika.
Bij het bladmuziek van Harmonika zijn er veel herhalingen.
Is het met forScore mogelijk om deze via gezicht erkenning of voetpedaal in te stellen?
Mvg.Frans
Hallo Frans,
Zeker kan dat. Kijk hier voor meer info over voetpedalen: https://www.digitalemuzikant.nl/forscore-en-bluetooth-pedalen/
en hier over het ombladeren met gebaren: https://www.digitalemuzikant.nl/ombladeren-op-je-ipad-met-gebaren-of-je-gezicht/