Heb jij weleens een muziekstuk om moeten zetten van bijvoorbeeld bassleutel naar vioolsleutel? Of andersom? Of heb je een muziekstuk waar alleen nog es-hoorns bij zitten in plaats van f-hoorns? Of wat als je een lastig ritme eens wilt horen? Met behulp van muzieknotatiesoftware als Sibelius en Dorico kun je een muziekstuk ‘overschrijven’ en vervolgens transponeren. Maar het zou nog sneller zijn als je de partij kan scannen en dat de software het al voor je omzet naar bewerkbare muzieknoten. ScanScore Professional belooft dat dat kan. Ik ga het programma eens testen!
ScanScore Professional installeren
De download en installatie van ScanScore 2.2.1 verloopt supersnel! Geen gigabytes tellende software, maar een zeer nette 32 mb die echt binnen 30 seconden is geinstalleerd. Het programma start ook snel op en ziet er overzichtelijk uit. Vier grote knoppen die duidelijk aangeven wat je met het programma kunt doen.
PDF omzetten naar bladmuziek
Importeren vanuit de scanner sla ik even over, want ik heb de scan al als PDF opgeslagen. In mijn voorbeeld wil ik de zangpartij omzetten naar bes-trompet zodat we tijdens de repetities – waar de solo-zanger vrijwel nooit aanwezig is – de zangpartij toch in kunnen vullen. De partij moet dus van C naar Bes en ik heb geen zin om alles over te typen.
De bron is een goed leesbaar stuk bladmuziek van circa 70 maten over 11 systemen op 1 pagina dat op een computer is gemaakt, niet handgeschreven dus. In slechts 7 seconden zie ik resultaten op het scherm van mijn windows 10 computer. Heel overzichtelijk zie je links het originele document en rechts wat de ScanScore er van gemaakt heeft:
Niet alles is correct herkend helaas. Maar gelukkig heeft ScanScore dat zelf ook wel in de gaten. Middels een blauwe stippellijn geeft het programma aan dat er iets niet klopt. In maat 18 bijvoorbeeld (zie screenshot hierboven) staan bijvoorbeeld maar 3 tellen en dat klopt natuurlijk niet in een 4/4 maat.
Door op het ‘gum icoontje’ te klikken gum ik de rust en de maatstreep weg die in maat 18 staan. Ik klik op de ‘kwart rust’ en zet die vooraan neer in maat 18 zoals in de originele scan is terug te zien. De blauwe stippellijn verdwijnt. En in maat 19 gum ik de maatstreep weg en vervang deze door een ‘kwartnoot punt’. 15 seconde later staat het goed:
Binnen 5 minuten had ik alle foutjes hersteld. Dat vond ik nog vrij vlot gaan voor de eerste keer dat ik het programma gebruik. Waren het veel foutjes? Een stuk of 10 denk ik. Deze werden overigens met name veroorzaakt door het niet herkennen van triolen, wat door het origineel ook zeer lastig werd gemaakt vanwege het ontbreken van het 3’tje in de originele scan. Zie bijvoorbeeld maat 30:
In onderstaande video laat het bedrijf nog eens duidelijk zien hoe het bewerken van ‘scanfouten’ werkt:
De gescande partij transponeren
Doel van deze opdracht was om de zangpartij (in C) geschikt te maken voor een bes-trompet zodat een trompettist tijdens repetities de zangpartij voor zijn rekening kan nemen. Het muziekstuk staat in toonsoort G (1 kruis) en moet dus 1 toon hoger naar A (3 kruizen). Via de transpose-optie kan dit eenvoudig:
Het resultaat:
Ik had het overigens eerst via de optie “Change Instrument” gedaan, maar dat is vooral voor de luisterweergave en om het muziekstuk al in de juiste transpositie te zetten. Als je een trompetpartij inscand dan kun je via “Change Instrument” expliciet aangeven dat het om een bes-trompet gaat zodat eventuele transposities daarna ook juist gebeuren. In dit voorbeeld gaat dat niet op aangezien de zang-partij in C staat.
Klaar dus!
In 5 minuten heb ik m’n eerste gescande muziekstuk omgezet naar ‘een toontje hoger’. Deze nieuwe versie kan ik uiteraard:
- Bewaren
- Exporteren naar PDF
- Exporteren naar Midi
- Exporteren naar Music XML zodat het eventueel nog in andere software als Sibelius of Dorico kan worden bewerkt. Dit ga ik in een latere post nog eens proberen.
Tweede test! Muziek omzetten van bassleutel naar vioolsleutel
Een ander veel voorkomend geval is dat bassisten een vioolsleutel prefereren in plaats van een bassleutel.
In dit geval deed ScanScore er 10 seconden over om mij de twee versies op het scherm te toveren. Links weer het origineel, rechts de herkende versie:
Om de een of andere manier werden hier een stuk of 8 kwartnoten aangezien als maatstrepen waardoor ik dus zeker 8 maten moest fixen. Het verwijderen van een maatstreep ging overigens niet zo soepel.
Het bewerken duurde hier iets langer. Een kleine zeven minuten.
Terwijl ik deze blogpost aan het typen was kwam er toevallig een verzoek binnen van een medemuzikant of ik een trombonepartij om kon zetten naar de juiste sleutel. Van bes-trombone in vioolsleutel naar C-trombone in bas-sleutel. Dan pakken we die ook nog maar even mee in de test.
Ai, dat begint niet zo lekker
Ook hier zie je weer dat veel nootjes onterecht als maatstreep worden gezien.
Conclusie
Het programma werkt intuitief en het scannen gaat redelijk nauwkeurig. Op het gebied van tekst kan het programma nog veel verbeteren. Dat uitgebreide copyright teksten niet goed worden gelezen, maar een standaard herkenning van muziekwoorden als ‘crescendo’, ‘poco a poco’ zou volgens mij met de huidige technologische mogelijkheden niet meer fout mogen gaan. Zeker niet bij een partij die uit de computer komt. En ook het aanzien van kwartnoten voor maatstrepen zou mijn insziens toch echt wel beter moeten kunnen tegenwoordig. Positief punt is dat geen enkele noot op een verkeerde lijn stond en ook de toevallige voortekens waren allemaal meegenomen, dus dat doet de tool erg goed!
Ondanks wat verbeterpunten is het een welkome aanvulling om snel partijen in je computer te krijgen voor bewerking zoals transponeren of omzetten naar een andere sleutel. Dit gaat zeker sneller dan alles met de hand overtypen.
In een volgende post gaan we eens kijken hoe we de opmaak nog naar een hoger niveau kunnen tillen door de output van ScanScore te openen in Dorico en/of Sibelius.
Ik wil graag muziek omschrijven voor bes en es instrumenten