Als je kijkt naar de voorbeelden die Dorico geeft op haar website, zijn veel voorbeelden gericht op klassieke muziek met violen en dergelijke. Maar uiteraard is Big Band muziek ook zeer geschikt om in Dorico te noteren. In deze post een aantal tips om je Big Band Score uit te werken. Ook vind je hier algemene tips om zo snel mogelijk notatie in te voeren.
Start met de Big Band template
Als je Dorico opstart kun je voor de Big Band template kiezen dan is de bezetting van een ‘standaard big band’ al gereed. Geef aan of je landscape of portrait kiest en wellicht weet je al welke size je wilt. (Persoonlijk zit ik meestal rond de Size 5)
Kies een mooi lettertype zoals Petaluma. (Hier te downloaden als je hem niet hebt)
Baritonsax in bassleutel
Wil je de baritonsax in de bassleutel in je score? Ga naar Setup, vervolgens ‘change instrument’. Daar zit ook een optie bij met de titel “bass clef full score”. Dan krijg je de baritonsax in je score te zien in bassleutel, maar in de partij in de g-sleutel. Onderstaand screenshot laat dit duidelijk zien:
De instrumentnamen
He trompet wordt vertoond als “Trumpet in Bb”, de Altsax in Eb alleen als “Alto”. Dit kun je in de Setup Mode aanpassen. Hetgeen je aan de linkerkant van het scherm aanpast heeft invloed op de Score. Hetgeen je aan de rechterkant aanpast heeft invloed op de partijen (layouts) van de individuele muzikanten.
Hoe krijg ik een mooi ‘mol’ icoontje in beeld?
Als je kijkt bij de instrumentnamen, dan zie je bij de trumpets niet deze ‘bes’ staan, maar je ziet het wel terug in de score. Dat komt dan zeer waarschijnlijk omdat bij edit instrument is aangegeven dat dit instrument de Layout options moet volgen. Zie hieronder:
Dan gaan we uiteraard even kijken hoe dit staat ingesteld bij de layout options:
Lettertype aanpassen
Vind je het lettertype toch niet zo mooi, ga dan naar Library > Paragraph Styles. Dat is de beste manier om bijvoorbeeld het lettertype van de titel aan te passen.
Altijd de maatnummers in beeld?
Ga naar de Layout Options > Bar Numbers en bij Show bar numbers kies je voor Every Bar. Dan worden de maatnummers toegevoegd aan je score. Dan kun je ook direct aangeven waar dit maatnummer uitgelijnd moet worden.
Wil je ze tijdens het schrijven wel in beeld, maar niet afgedrukt op je score? Typ Option + T of ALT+T. Dat geeft je overzicht in de maatnummers tijdens het schrijven.
Articulaties kopieren
Heb je de eerste altsax ingevuld en wil je de articulatie ook bij de tweede altsax? Copy en paste alleen de articulaties.
Twee instrumenten tegelijk voorzien van noten
Je kunt natuurlijk eerst de 1e tenor voorzien van noten en daarna de 2e tenor. Maar je kunt in Dorico ook meerdere partijen tegelijk voorzien van noten.
De carrot (dat is het oranje blokje) kun je via shift-pijltje over meerdere notenbalken zetten. Vooral als je een midi-keyboard hebt aangesloten kan dat handig en snel zijn. Zie hieronder hoe twee tenorsaxen tegelijk worden voorzien van noten:
Daarna is de articulatie weer te copy/pasten van de altsaxen.
Gebruik de ‘lock’ functie om snel een partij van noten te voorzien
Via de L toets (lock duration) zet je de notenwaardes vast. Op deze manier zou je dus de Altsaxpartij kunnen kopieren naar de Baritonsax. Je typt de L en vervolgens pas je eenvoudig alleen de toonhoogte aan in de baritonsaxpartij zonder het risico te lopen dat de notenwaardes of de articulatie verandert.
Dit kan ook voor meerdere balken tegelijk. Dus als de trompetpartij qua ritmiek gelijk is aan de gewenste ritmiek in de 4 trombones kun je eenvoudig alleen de noten voor 4 trombones tegelijk aanpassen waarbij het ritme voor allevier gelijk blijft.
Dynamiek toevoegen
Dat kan ook snel door meerdere balken te selecteren en vervolgens SHIFT D om dynamiek toe te voegen voor alle geselecteerde balken.
Ook de ‘copy to staff below’ is erg handig om snel elementen zoals dynamiek te kopieren naar een onderliggende notenbalk.
Jazz notatie effects
Veelgebruikte notaties in de jazz/bigband muziek zijn terug te vinden onder het triller-icoontje:
Akkoorden
Akkoorden toevoegen
Via SHIFT Q. Vervolgens kun je ze intypen of via je midi-keyboard invoeren.
Akkoorden (on)zichtbaar maken voor een speler
Als je akkoorden wilt laten zien aan (sommige) muzikanten hoef je dat niet 3x in te voeren. Immers de akkoorden zijn niet per persoon anders. Je kunt bij een instrument aangeven of je ze wel/niet wilt tonen:
Dat vind je in SETUP-mode
Drumsnotatie
Voor specifieke informatie rondom drumnotatie, kijk in de uitgebreide post over drumnotatie.
Slashnotatie
Selecteer een aantal maten, typ SHIFT R en typ slash
Of typ %2 als je wilt aangeven dat de vorige 2 maten herhaald moeten worden.
Plaats het ritme van een instrument in de drumsectie
Het makkelijks is om gebruik te maken van een QUE. Via SHIFT+U en vervolgens bijvoorbeeld ALTO te type plaats je de altsax partij in je drumpartij:
Zie je de ques niet terug in je score? Dan moet je die waarschijnlijk even aanzetten, want standaard worden ques niet weergegeven in je score om het overzichtelijk te houden. Via layout options kun je bij de gewenste layout een vinkje zetten bij show cues.
Waarschijnlijk wil je ook geen slurs / bindingsboogjes weergeven aan je drummer:
In hetzelfde scherm kun je de naam Alto 1 wijzigen of zelfs weghalen.
Via Engraving Options > Ques kun je het formaat nog aanpassen hoe groot de que vertoond moet worden of hoe ver ze van de notenbalk af moeten staan.
Hoe kan ik een que laten afspelen?
Goed om te weten dat de que niet wordt afgespeeld als je playback hebt. Als het afspelen belangrijk is kun je het beste in setup mode een extra drumset aanmaken voor je playback.
Vervolgens kun je in write mode met je rechtermuisknop op deze ‘playback drums’ klikken en kiezen voor Staff > Manual Staff Visibility waar je vervolgens deze ‘playback drums’ kunt verbergen:
In Page View is de extra drums nu verborgen. In Galley View wordt deze extra drums wel vertoond. De saxofoon hits die je in je drums wilt horen, kun je dan in Galley View even in je ‘playback drum’ plaatsen.
Deze saxofoonnootjes zijn over meerdere toonhoogtes, maar we willen ze afspelen op slechts de snare drum. Wat handig is, is om de ‘playback drummer’ te splitsen in ‘single line instruments’: Dit doe je via Layout Options > Players > Percussion > Drums playback > Single-line instruments
Dit is dan het resultaat zodat je daarna kunt plakken op alleen de snare drum:
Vervolgens kun je de weergave weer op 5 line staff zetten. Het resultaat ziet er dan (in galley view) als volgt uit:
In de ‘playback drums’ zie je het ritme op de snaredrum genoteerd staan zodat je deze bij het afspelen wel kunt horen. Omdat we deze ‘playback drums’ hebben verborgen zie je deze balk niet in geprinte weergave maar alleen in Galley View.
Slashnotatie in bijv. de keyboard partij
Als we de keyboard player wel aan willen geven welk ritme hij moet spelen, maar niet precies welke noten (die kan hij/zij wel uit de akkoordnotatie halen) dan kun je hier een ‘slash voice’ voor gebruiken. Kopieer het ritme uit de saxen en plak het als new slashed up-stem voice:
Het resultaat:
De eerste keer dat je dit doet is het een ‘new slashed-up voice’. De tweede keer bestaat deze voice uiteraard al dus dan kies je de bestaande slash voice.
Aanwijzingen voor de muzikanten in tekst
Met Shift-X kun je voor een specifieke notenbalk een tekst toevoegen met aanwijzingen. In het voorbeeld hieronder is bijvoorbeeld de tekst “at liberty” toegevoegd met een vierkantje eromheen. Dit is een paragraph style. Dus als je Shift-X intypt kun je daar kiezen voor ‘boxed text’.
Gebruik je deze ‘boxed text’ veel, dan kun je daar een snelkoppeling voor maken.
Snelkoppeling voor tekststijlen maken
Ga naar Dorico > Preferences > Key Commands en zoek daar naar ‘boxed text’
Als je dan die shortcut de volgende keer gebruikt krijg je dezelfde popover maar staat ‘boxed text’ standaard ingevuld:
Als je Library > Paragraph Styles > Boxed text kun je eventueel het lettertype en meer wijzigen.
Dubbele maatstreep
via Shift B krijg je de ‘bar popover’. Hier kun je bijvoorbeeld twee pipe tekens invullen om een ‘dubbele maatstreep’ te creeren. Dat is ook weer sneller dan met je muis naar de rechterkant van je scherm te gaan en de juiste maatstreep te kiezen.
Snel een herhaling invoegen
Via SHIFT-B en dan |: voeg je een herhaling toe.
Een eentje/tweetje/drietje snel invoegen
Via SHIFT-R en typ vervolgens ‘end’
Als je een 3’tje wilt, kijk onder in de properties:
Snel naar een individuele partij met W
Als je een noot selecteert op bijvoorbeeld de Altsax partij en je typt de letter W dan ga je snel naar de specifieke altsax partij om te kijken hoe het er daar uitziet.
Vast aantal maten per regel
Sommigen vinden het prettig om een vast aantal maten per regel te tonen. Dat kan via ‘layout options > staves and systems”:
Als je dit voor alle instrumenten wilt, moet je ze uiteraard allemaal even selecteren.
Playback
Niet alle plackback is mogelijk zoals ‘falls’. Als je een plugin zoals Noteperformer gebruikt hoor je ze wel.
Je zou er voor kunnen kiezen om een aantal instrumenten via de Dorico Pro sounds te gebruiken en een aantal instrumenten door Noteperformer af te laten spelen. Je kunt dus de afspeelmethoden mixen. Dat kun je instellen in de playback templates. Kijk daarvoor naar de video onderaan deze pagina bij 1 uur en 3 minuten.
Uiteraard kun je dit allemaal nog even mooi mixen en voorzien van wat reverb als je je arrangement of compositie als mp3 wilt versturen.
Je kunt op het blog van Dorico ook playback templates downloaden. Hier zijn al voorkeuren zoals notenlengte specifiek voor jazz ingesteld. Kijk hier voor de downloads.
De Fable Sounds Broadway Big Band library is het meest fantastisch om Big Band muziek af te spelen in Dorico. Hier zitten bijvoorbeeld ook microfoontechnieken in. Dus je kunt aangeven of de trompettist dicht op de microfoon speelt of juist er ver vanaf. Ook vrijwel alle speeltechnieken zoals ‘falls’ zitten hier in. Het is direct ook een erg dure library van over de 2000,- dollar. (naar Fable Sounds)
Vintage Big Band van Big Fish Audio is ook een mooie library voor big band geluid. Deze is rond de 300,-. Deze bevat minder technieken dan de hierboven genoemde Broadway Big Band. Hier zit dan bijvoorbeeld weer geen ‘drums’ bij dus moet je ook hier weer een gemixte playback template gebruiken zoals hierboven beschreven.
Wil je alleen blazers hebben. Voor rond de 200,- heb je bij Big Fish Audio de “Vintage Horns”. Het leuke is wel dat er hele specifieke instrumenten inzitten zoals een ’60s trumpet’ of een baritonsax geinspireerd op Gerry Mulligan.
Ben je op zoek naar een specifieke library, kijk goed naar de details of jouw instrumenten en speeltechnieken die je veel gebruikt erin zitten.
Tip: probeer de code “dorico20” om korting te krijgen.
Deze post is gebaseerd op de live video van Dorico:
